Tết âm lịch của người Việt Nam bắt đầu
từ đêm giao thừa, ba ngày đầu tiên trong năm mới được coi là ba ngày
quan trọng nhất với câu thành ngữ quen thuộc: “Mùng một Tết cha, mùng
hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy”.
Tuy vậy, Tết của người Việt Nam thực chất kéo dài tới tận ngày Rằm tháng Giêng với quan niệm “Tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Tết là dịp lễ quan trọng nhất, dài ngày nhất đối với người Việt, vì vậy, nó có nhiều nét đặc trưng làm nên phong vị riêng cho ngày Tết.
Tết Nguyên Đán chính là dịp tuyệt vời để được nhìn thấy một Việt Nam lung linh màu sắc với những nét văn hóa cổ truyền độc đáo. Thế giới cảm nhận như thế nào về Tết Việt?
Hoa Tết ngày xuân
Vì Tết trùng với mùa xuân nên các loại hoa quả dịp Tết vô cùng phong phú. Tết Việt tùy theo từng vùng miền mà đặc trưng với sắc mai, đào hay quất, hoa cắm bình thì có các loại hồng, hướng dương, cúc…
Trong đêm giao thừa, nếu trong nhà có người xuất hành đi đón giao thừa thì khi về, người đó đều rước về nhà những cành lộc xanh hoặc mua cặp mía còn đủ cành lá về nhà như một cách để mang may mắn theo về.
Tết không thể thiếu mứt quả
Một trong những mặt hàng thực phẩm ấn tượng nhất đối với du khách nước ngoài được bày bán trong dịp Tết đó là những món mứt khô làm từ các loại quả. Mứt quất, mứt khoai lang, mứt bí, me xào, mận xào, mứt dừa, mứt gừng, mứt dâu tây khô, mứt dứa, mứt chuối khô, hạt sen sấy, sen bọc đường, mứt hồng khô… Khi đến Việt Nam vào dịp Tết, du khách thường vô cùng ấn tượng với những sạp hàng Tết bày bán mứt quả và không ai có thể bỏ qua những món ăn tinh túy này.
Lì xì mừng tuổi
Pháo hoa lúc giao thừa đánh dấu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Kể từ lúc này, Tết chính thức bắt đầu, người ta gặp nhau và “mừng tuổi” nhau. Trẻ em lớn thêm một tuổi, người già sống thọ hơn.
Bánh chưng, bánh tét
Món bánh đặc trưng trong dịp Tết ở miền Bắc là bánh chưng, miền Nam là bánh tét. Bánh chưng hình vuông, bánh tét hình trụ dài, cả hai đều được làm bằng gạo nếp, đậu xanh giã nhuyễn và những xúc thịt lợn được cuốn trong lá rong. Bánh luộc xong dẻo dính, có màu xanh nhạt ở mặt ngoài, món bánh này có thể ăn nguội với củ hành muối hoặc rán lên ăn với xì dầu đều rất thơm ngon.
Tết và ông Táo
Trước khi Tết đến, các gia đình người Việt đều miệt mài đuổi vận đen năm cũ ra khỏi nhà bằng cách lau dọn nhà cửa, trang hoàng, sơn sửa lại, mua thêm quần áo mới, trả hết công nợ, quên đi những chuyện bất hòa, không vui… để tĩnh tâm đón một năm mới sắp sang.
Người Việt Nam có một vị thần rất đặc biệt, được gọi là Táo Quân (vị thần cai quản việc bếp núc, củi lửa trong mỗi gia đình). Mỗi năm, ông Táo lên thiên đình báo cáo tình hình sinh sống của gia đình trong suốt một năm cho Ngọc Hoàng.
Một tuần trước khi Tết đến, vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình người Việt sẽ làm lễ tiễn ông Táo lên chầu Trời. Họ đốt vàng mã, trong đó đặc biệt phải có hình cá chép bằng giấy hoặc cầu kỳ hơn sẽ mua cá chép sống đặt trong thau nước để gần bàn thờ gia tiên mời Táo Quân cưỡi chép lên thiên đình.
Ngày nay, người Việt Nam thường mua đào, quất hay mai để “chơi Tết” nhưng trước đây, trồng cây nêu trước sân nhà mới là “chơi Tết” đúng kiểu. Cây nêu thực chất là một ngọn tre được dựng trước sân, trang trí với cờ đuôi nheo màu đỏ để gọi may mắn tới và ngăn không cho tà khí vào nhà trong suốt một tuần ông Táo “đi vắng”, bận lên chầu Trời báo cáo với Ngọc Hoàng.
Ngày Tết, người Việt Nam luôn hướng tới tổ tiên, không chỉ dâng cơm cúng gia tiên trong ngày đầu năm mà hoa quả cũng được bày biện trên bàn thờ rất đẹp mắt, được giữ nguyên cho tới tận ngày hóa vàng. Trong suốt khoảng một tuần đầu năm mới, nhang và hương trầm được thắp liên tục tạo nên một mùi hương rất đặc trưng cho ngày Tết.
